Na zapadnom obodu doline reke Raške, pored samog izvora reke, među visokim i nerodnim brdima, s pretećim kamenim liticama, kralj Uroš I (1243-1276) je, po ugledu na slavne pretke, podigao sebi grobnu crkvu posvećenu Svetoj Trojici. Naziv “Sopoćani” manastir je dobio po staroslovenskoj reči “sopot”, što znači izvor.
https://www.youtube.com/watch?v=OFwsGCfbZnM
Manastir
SOPOĆANI
Spomenička celina Stari Ras sa Sopoćanima upisana je na UNESCO-vu Listu Svetske baštine 1979. godine
Play Video
Brises Romanicki stil
Raška školaPo arhitektonskoj zamisli crkva pripada raškoj graditeljskoj školi. Manastirska crkva Sv. Trojice predstavlja tip jednobrodne bazilike sa kubetom i prostranom oltarskom apsidom, a kasnije je dozidana priprata sa visokom kulom sa zvonikom. Crkva je zidana tesanom sigom, sa elementima koji ukazuju na romanski način gradnje.
Svetska kulturna baština
Na listi UNESKO-aManastir je, u okviru celine Stari Ras sa Sopoćanima, upisan u Listu Svetske kulturne i prirodne baštine UNESCO-a 1979. godine. Sopoćanske freske, nastale u drugoj polovini 13. veka, predstavljaju vrhunac jednog klasičnog stila čije su osnovne kategorije bile harmonija i lepota.
Godine rušenja
Feniksov letDvadeseti vek Sopoćani su dočekali u vrlo lošem stanju. Vidljivih ostataka manastirskih zgrada jedva da je bilo, a crkva je delovala krajnje oronulo. Kupola je bila do pola srušena, a svodovi nad naosom i narteksom su bili urušeni. Ništa bolje nisu izgledali ni egzonarteks i zvonik.
XIII vek n.e.
Crkva Sv.TrojiceSopoćani su nastali najverovatnije između 1263. i 1268. god. Od nekada većeg manastirskog kompleksa koji je sačinjavalo više građevina (trpezarija, konaci i sl.) do danas je očuvana crkva Sv.Trojice, čiji je sadašnji izgled plod delimične obnove iz vremena 1926-1929. god.
Sopoćanske freske
Monumentalni izrazŽivopis crkve ubraja se u najimpresivnija ostvarenja vizantijskog fresko-slikarstva, koji na monumentalan način dočarava ličnosti i događaje iz hrišćanske istorije. Sopoćanske freske, nastale u drugoj polovini 13. veka, predstavljaju vrhunac jednog klasičnog stila.
Kralj Uroš I i mladi kralj Dragutin pred Bogorodicom s Hristom, priprata istočni zid
Crkva je jednim delom srušena međutim, ipak su sačuvane freske izuzetne lepote i vrednosti koje predstavljaju vrhunac srpskog i vizantijskog carstva.
GALERIJA
FRESAKA
Istraži
BISER HRIŠĆANSKE ARHITAKTURE
Manastir je, u okviru celine Stari Ras sa Sopoćanima, upisan u Listu Svetske kulturne i prirodne baštine UNESCO-a 1979. godine.
Živopis crkve ubraja se u najimpresivnija ostvarenja vizantijskog fresko-slikarstva, koji na monumentalan način dočarava ličnosti i događaje iz hrišćanske istorije. Sopoćanske freske, nastale u drugoj polovini 13. veka, predstavljaju vrhunac jednog klasičnog stila čije su osnovne kategorije bile harmonija i lepota.
Manastir Sopoćani
Na udaljenosti 16 kilometara od Novog Pazara, na izvoru Raške, nalazi se manastir Sopoćani.Kao zaduzbina kralja Stefana Uroša I (1242-1276) Sopoćani su nastali najverovatnije između 1263. i 1268. god. Od nekada većeg manastirskog kompleksa koji je sačinjavalo više građevina (trpezarija, konaci I sl.) do danas je očuvana crkva Sv. Trojice, čiji je sadašnji izgled plod delimične obnove iz vremena 1926-1929. god.
Crkva je jednim delom srušena krajem XVII veka u događajima pred veliku seobu Srba, ali su sačuvane freske izuzetne lepote i vrednosti koje predstavljaju vrhunac srpskog i vizantijskog carstva.
Po arhitektonskoj zamisli crkva pripada klasičnim rešenjima Raške graditeljske škole. U osnovi je jednobradna građevina koja se na istoku završava polukruznom apsidom širine broda. Južno i severno od apside su pravougaone prostorije đakonikona i proskomidije. Centralni prosor na bočnim stranama proširen je dvema pravougaonim pevnicama, a na zpadnoj strani dignuta je prostrana priprata sa dve bočne kapele. Nad središnjim delom hrama uzdize se cilindrična kupola sa osam prozora, koja je postavljena na kubičnom postolju.
Svojim spoljašnjim izgledom crkva se unekoliko razlikuje od ranijih hramova Raške škole, pošto ostavlja utisak trobrodne bazike. Ovakvom izgledu doprinele su intervencije u XIV veku, kada su zatvoreni prostori između pevnica i kapela priprate nad kojima je bio samo svod. Krajem XIII veka dograđena je na zapadnoj strani velika otvorena spoljna priprata sa visokom trospratnom kulom-zvonikom na pročelju. Crkva je zidana tesanom sigom sa elementima koji ukazuju na romanski način građenja .
Kralj Uroš I, sin Stefana Prvovenčanog i unuk Nemanjin, bio je vešt i sposoban vladar. Mudrom politikom utvrdio je granice svoje zemlje, sukobljavajući se sa susedima ili sklapajući sa njima saveze. Ojačao je moć vladara, razvio crkvenu organizaciju i utvrdio kult Nemanje i Save, rodonačelnika dinastije i osnivača samostalne crkve.
KRALJ UROŠ I
(1243-1276)
Prema Uroševoj želji, hilandarski jeromonah Domentijan napisao je žitija Svetog Simeona i Svetog Save, dela koja pripadaju najvećim ostvarenjima srpske srednjovekovne književnosti. Svetog kralja su u plemenitim nastojanjima sledili ljudi oko njega: supruga Sveta kraljica Jelena započela je crkvu Blagoveštenja u manastiru Gradcu, građevinu skladnih razmera u spoju raških i gotskih oblika.
Krunu duhovnog i kulturnog pregalaštva tog doba predstavlja zadužbina kralja Uroša – manastir Sopoćani.
U unutrašnjosti crkve, stroge i jednostavne arhitekture sačuvana je neobična zanimljiva i dragocena galerija srpskog zidnog slikarstva u kome se monumentalni stil XIII veka razvio do vrhunca.
MONUMENT ALNOST IZRAZA
Freske u naosu I oltaru po svojim umetničkim vrednostima i stilskim osobenostima spadaju među najznačajnija ostvarenja svoga vremena u Evropi. Tematski i ikonografski sopoćanske freske u naosu i oltarskom prostoru drže se utvrđenih obrazaca vizantisjke umetnosti XIII veka.
Zasnovane na jednostavnom i sazetom prikazu velikih praznika, odabranih događaja iz Hristovog života, i pojedinačnih figura svetitelja, freske u centralnom delu hrama teže ka monumentalnost i koherentnost izraza proisteklom iz duboke privrzenosti idealima neprolazne i večite antičke lepote.
Sopćanski hram posvećen je Svetoj Trojici i izgrađen u duhu ranije srpske arhitekture – svojom osnovom i prostorom skoro doslovnoponavlja Žiču, ali je i nadmašuje veličinu i visinu. Sopoćanska crkva, zidana pravilnim slaganjem kvadara od sige, ima izgled trobrodne romaničke bazilike, sa masivnim kupolom nad središnjim delom naosa i visokim zvonikom na zapadnoj strani.
RAŠKA ŠKOLA
Romanski način građenja.
Građevinska je strogih oblika, upečatljivih obrisa i prostrane, dobro osvetljene unutrašnjosti. Jednostavnost i skladnost u oblikovanju arhitektonskih masa, bitna za spomenike raške škole XIII veka.
